Projekt nowej ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców został opublikowany 13 września 2022 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji.
Wprowadzone zmiany opierają się na dotychczasowych rozwiązaniach prawnych. Będą jednak miały decydujący wpływ na poprawę funkcjonowania obecnego systemu. Głównym celem jest usprawnienie procedur dotyczących powierzania pracy cudzoziemcom oraz ograniczenie występujących nadużyć.
Wśród proponowanych zmian znalazły się m.in.:
Pełna elektronizacja postępowania.
Przewiduje się pełną elektronizację postępowania oraz wykorzystanie systemów informatycznych do monitoringu zezwoleń i oświadczeń. Będzie to możliwe dzięki modernizacji rozwiązania teleinformatycznego praca.gov.pl.
Wnioski o wydanie zezwolenia na pracę cudzoziemca oraz wpis oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi będą składane w postaci elektronicznej. Taka zmiana znacząco skróci procedurę udzielania zezwoleń oraz pozwoli wyeliminować pojawiające się we wnioskach pomyłki.
Cudzoziemiec będzie miał wgląd do swojego konta. Uzyska możliwość sprawdzenia, czy ma zezwolenie na pracę i czy jest zgłoszony do ubezpieczenia społecznego.
Nowe rozwiązania umożliwią także weryfikację, czy cudzoziemiec podjął i wykonywał pracę zgodnie z wydanym zezwoleniem lub oświadczeniem. To wszystko dzięki gromadzeniu zawiadomień o podjęciu i zakończeniu pracy przez cudzoziemca oraz przetwarzaniu danych pobieranych z: centralnego rejestru wizowego, rejestru przekroczeń granicy, systemów teleinformatycznych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego czy Krajowej Administracji Skarbowej.
Likwidacja testu rynku pracy
Nie będzie potrzebne uzyskanie opinii starosty (tzw. test rynku pracy). W efekcie powiatowe urzędy pracy nie będą musiały sprawdzać, czy na dane stanowisko można zatrudnić osobę z regionu. Zastrzega się jednak, że gdyby pojawiło się zagrożenie dla lokalnego rynku pracy, urząd może określić maksymalną liczbę wydawanych dokumentów legalizujących pracę cudzoziemca.
Doprecyzowanie pozostałych warunków udzielenia zezwolenia na pracę
Pełna cyfryzacja procedury umożliwi kontrolę legalności i warunków pracy.
Możliwe będzie automatyczne porównywanie kwoty wynagrodzenia określonej we wniosku lub oświadczeniu z kwotami określonymi w ofertach pracy zamieszczonych w CBOP (Centralna Baza Ofert Pracy). W przypadku niższej kwoty wynagrodzenia wskazanego we wniosku, system będzie informował wnioskodawcę o niespełnieniu warunku udzielenia zezwolenia na pracę.
Przesłanką odmowy wydania zezwolenia na pracę cudzoziemca będą także zaległości pracodawcy w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne za okres przekraczający 2 miesięce.
Zezwolenie na pracę będzie można wydać, jeżeli wymiar czasu pracy nie będzie mniejszy niż ¼ pełnego wymiaru czasu pracy w miesiącu. Ma to wyeliminować nadużycia polegające na deklarowaniu zaniżonego czasu pracy w celu bezprawnego zaniżania kosztów pracy.
Usprawnienie procedur w przypadku kontynuacji pracy cudzoziemca
Mimo rezygnacji z opcji przedłużenia zezwolenia na pracę, ustawodawca przewidział niemalże automatyczne wydanie kolejnego zezwolenia. Nowy system teleinformatyczny pozwoli na sprawdzenie, czy w związku z pracą cudzoziemca odprowadzane były składki na ubezpieczenia społeczne. Jeśli tak – na
indywidualnych kontach pracodawcy i pracownika (na miesiąc przed upływem terminu ważności zezwolenia) pojawi się komunikat o możliwości złożenia wniosku o nowe zezwolenie.
Zmiany w przepisach określających sposób wymiaru kary
Projekt ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców wprowadzi zasadę, że wymiar kary grzywny za wykroczenie nielegalnego powierzania pracy cudzoziemcom powinien być proporcjonalny do liczby cudzoziemców, którym powierzono pracę nielegalnie.
Przewiduje się, że nowe rozwiązanie wpłynie na zwiększenie dolegliwości kary dla podmiotów, które powierzają nielegalnie pracę wielu cudzoziemcom oraz zniechęci kolejne podmioty do stosowania podobnych praktyk.
Nowa ustawa o zatrudnianiu cudzoziemców ma wejść w życie jeszcze w 2022 roku.